یکی از مهم‌ترین اعضای بدن، قلب است که به عنوان یک عضله بوده و با عملکرد منظم خود، خون را درون اعضای بدن به گردش در می‌آورد. در اثر کارکرد قلب، اکسیژن و مواد مورد نیاز سلول‌‌های بدن تامین میشود و توقف کار قلب، حتی برای چند لحظه، ممکن است آسیب‌های بسیار جدی را به همراه داشته باشد و حتی در مواقع شدید منجر به سکتهی قلبی و مرگ شود که این موضوع، لزوم توجه به قلب و حساسیت کار منظم و مداوم آن را نشان می‌دهد.
از موارد مهم و ضروری برای قلب، آن است که اکسیژن و مواد مغذی مورد نیازش را به طور ثابت، دریافت نماید، در غیر این صورت با قطع ناگهانی جریان خون‌رسانی به عضله قلب، سکته قلبی رخ می دهد که منجر به آسیب شدید در بافت قلب میشود. این حالت معمولا نتیجه انسداد یک یا چند مورد از عروق کرونری است که ممکن است در اثر ایجاد پلاک خونی (ماده ای تشکیل شده از چربی، کلسترول و مواد زائد سلولی) روی دهد.
با توجه به پیشرفت های روزافزون علم پزشکی و بهبود تشخیص و درمان بیماریهای قلبی و عروقی، متاسفانه باز هم شاهد بروز بیماری سکته قلبی هستیم که به یک معضل جدی در کشور ما تبدیل شده است. در این مقاله، به صورت مفصل در مورد سکته قلبی و روشهای پیشگیری از آن صحبت می‌کنیم.
علائم و نشانه های سکته ی قلبی چیست؟
تمام افرادی که مبتلا به حمله قلبی شده اند، با علائم و نشانه‌های مشابه و شدت عمل یکسان مواجه نبوده‌اند، به همین دلیل نمی‌توان گفت که بروز آن در همه ی افراد به یک شیوه است. با این حال تجربه ی آن در اکثر زنان و مردان، به صورت احساس درد در قفسه سینه است، که آن را به عنوان نشانه ای از سکته قلبی می‌دانند.
با توجه به این موضوع، اولین علامت سکته قلبی، وجود درد در سینه است، ولی باید گفت که بسیاری از دردهای سینه مربوط به قلب نیستند. به عنوان مثال، اگر احساس درد، تنها در ناحیه ی محدودی از سینه باشد و یا به صورت لحظه‌ای ایجاد شود، نمی‌تواند نشانه ای از سکته قلبی باشد. همچنین احساس درد سینه در افراد جوان و به خصوص خانم ها که زیاد گزارش میشود نیز، ارتباطی به قلب آنها ندارد.
دردی که ناشی از قلب باشد، معمولا به صورت شدید و طولانی حس میشود و سطحی و کوتاه مدت نیست. مدت زمان آن حدودا بیش از پنج دقیقه به طول می انجامد و در برخی مواقع با احساس درد در ناحیه گردن، فک، دندان‌‌ها و دست‌‌ها نیز همراه است. در واقع این نوع درد ممکن است به هر ناحیه ای از بدن، (بالای ناف تا فک) انتشار یابد.
برخی افراد که به بیماریهای زمینه ای دیگری همچون دیابت و فشارخون مبتلا هستند نیز، احتمال دارد که به هیچ عنوان درد سکته یا گرفتگی رگهای قلبی را تجربه نکنند و سکته ی قلبی در این افراد، با دیگر علائمی مانند تنگی نفس و عرق سرد، خود را نشان می‌دهد و حتی برخی از افراد مسن در هنگام سکته قلبی، به جای احساس درد سینه و خفگی و تنگی نفس، دچار تهوع و استفراغ می‌شوند.
اگر چه که درد در قفسه سینه و تنگی نفس از علائم اصلی سکته ی قلبی می‌باشند، اما گاهی علائم و نشانه‌های آن می‌‌تواند کاملا متفاوت باشد و از شايع ترين علائم آن میتوان به مواردی چون، احساس درد و فشار، تنفس سخت، ازدیاد عرق، سرگیجه، حالت تهوع و استفراغ، ضعف و سستی در اندام، اضطراب و بی‌قراری اشاره داشت.
%D8%B3%DA%A9%D8%AA%D9%87%20%DB%8C%20%D9%82%D9%84%D8%A8%DB%8C.jpg "علائم سکته قلبی")
بیشتر بخوانید: علائم و نشانه های فشار خون بالا
مهم ترین موارد افزایش خطر ابتلا به سکته ی قلبی
فشار خون بالا
وجود فشار خون بالا، خطر بروز حمله قلبی را افزایش می‌دهد و افرادی که از فشارخون بالا رنج می‌برند، در مقایسه با سایر افراد بیشتر در خطر هستند. زیرا فشار خون بالا، باعث صدمه به شریانها و همچنین سرعت بیشتر در ایجاد پلاک می شوند.
کلسترول بالا
وجود میزان زیادی از کلسترول در خون، با خطر ابتلا به حمله و سکته قلبی همراه است و میتوان با ایجاد تغییراتی در رژیم غذایی و مصرف دارو مطابق دستور پزشک، سطح کلسترول خون را در حالت طبیعی نگه داشت.
تری‌گلیسیرید بالا
برخی از تری‌گلیسیریدها ممکن است در شریانها باقی بمانند و باعث ایجاد پلاک شوند و سطح تری‌گلیسیرید بالا، خطرناک است.
دیابت و قند خون بالا
داشتن بیماری دیابت منجر به افزایش قند خون می شود که عاملی خطرناک و منفی برای بیماری های قلبی و عروقی است و خطر حملات قلبی یا انفارکتوس میوکارد را در برخی افراد، افزایش می‌دهد.
چاقی مزمن
افرادی که دچار اضافه وزن زیاد هستند در مقایسه با سایر افراد، بیشتر در معرض بیماری های قلبی و سکته قرار دارند.
سیگار کشیدن
مصرف دخانیات همیشه خطرناک است و با مضرات فراوان برای سلامتی همراه است و قطعا عاملی منفی برای بیماری های قلبی عروقی بوده و بروز حمله یا سکته قلبی را افزایش می دهد.
افزایش سن
خطر ابتلا به سکته ی قلبی با سن افزایش می یابد و افراد مسن بیشتر در معرض خطر هستند.
سابقه خانوادگی
چنانچه در خانواده ای، تعداد زیادی از افراد با بیماری های قلبی مواجه هستند، احتمال ابتلا به حمله قلبی در آن خانواده بیشتر است.
آزمایش های لازم برای پیشگیری از سکته ی قلبی
زمانی که فرد با علائمی همچون، درد قفسه سینه، احساس خفگی و تنگی نفس مواجه شود، نیاز است که تست‌‌های تشخیصی گرفتگی عروق را انجام دهد. سلامت قلب را میتوان از روشهای مختلفی مانند، نوار قلب، اکوکاردیوگرافی، تست ورزش، سی تی آنژیوگرافی نیز مورد بررسی قرار داد.
از طریق نوار قلب، آریتمی ها، ضربان قلب نامنظم و آثار سکته نیز قابل تشخیص است، اما گرفتگی رگ ها را نشان نمی‌دهد و برای تشخیص بهتر و بررسی بیشتر باید اکوی قلب انجام شود. چنانچه تست اکو، نشان دهنده ی وجود مشکل در فعالیت قلب باشد، نیاز است که بیمار برای بررسی‌های بعدی، آنژیوگرافی را انجام دهد.
ساده‌ترین و کم هزینه‌ترین روش از میان انواع روشهای تشخیصی گرفتگی عروق، تست ورزش است که این تست معمولا در مطب انجام میشود و میزان حساسیت تست ورزش برای تشخیص گرفتگی عروق کرونر، بین 70 تا 80 درصد است.
یکی دیگر از روشهای تشخیصی گرفتگی عروق، سی تی آنژیوگرافی است. برای انجام آن، در ابتدا ماده حاجب به رگ دست تزریق میشود، سپس از طریق سی تی اسکن از رگهای قلبی عکس گرفته میشود.
این تست تشخیصی آنژیوگرافی بسیار معتبر است و قدرت تشخیصی آن تقریبا صد درصد است و با انجام آن میتوان از گرفتگی رگ‌ها مطلع شده و به طور همزمان برای درمان آن نیز اقدام نمود. در واقع زمانی که تست آنژیوگرافی نشان دهد که که رگ‌ها دچار گرفتگی هستند، میتوان در همان لحظه، با فرستادن استنت به ناحیه مورد نظر، گرفتگی آن را برطرف نمود.
اگر چه که تست آنژیوگرافی، از دقت تشخیصی بسیار بالایی برخوردار است، ولی متاسفانه یک روش تهاجمی محسوب شده و احتمال دارد که با عوارضی همراه باشد، گر چه که عوارض آن بسیار کم و حتی کمتر از یک درصد است، بهتر است که در همان ابتدا و برای بررسی همه افراد از آن استفاده نشود.
پزشک متخصص با معاینه اولیه بیمار و بررسی شرح حال او، توجه به مجموعه علائم و نشانه های پرخطر بیمار، باید تعیین نماید که کدام یک از انواع روش ها برای بررسی و تشخیص بیماری، مناسب تر می‌باشند. شاید برای یک بیمار فقط نوار قلب کافی باشد و پزشک بتواند دستورات لازم را تجویز نماید، برای برخی دیگر، اکو و یا تست ورزش تجویز شود. اگر پزشک نتواند به نتیجه تست ها مطمئن باشد، برای آنژیوگرافی اقدام می‌نماید.
بیشتر بخوانید: علائم و راه های درمان دیابت
نکات مهم برای جلوگیری از ابتلا به سکتهی قلبی
چنانچه با بیماری قلبی درگیر هستید، می‌توانید با ایجاد تغییراتی در روند سبک زندگی و رعایت رژیم غذایی سالم و مفید، خود را از خطر حمله قلبی یا انفارکتوس میوکارد نجات دهید. می‌توانید نکات مفیدی که در زیر بیان شده اند را برای بهبود سلامت قلب خود، به کار بندید:
مصرف سیگار را کاهش دهید و آن را ترک کنید.
رژیم غذایی خود را به گونه ای در نظر بگیرید که میزان چربی، کلسترول و نمک آن بسیار کم و محدود باشد.
میوه و سبزیجات تازه مصرف کنید.
ورزش کنید.
وزن خود را در حد نرمال و طبیعی نگه دارید.
در صورت ابتلا به بیماری زمینه ای دیگر،کاملا تحت کنترل و درمان باشید.
مطابق دستور و تجویز پزشک، دارو مصرف کنید.
سالی یک الی دو بار، برای چکاپ به پزشک مراجعه کنید.
در هنگام بروز حمله قلبی و در صورتی که احساس کردید با خطر سکته ی قلبی مواجه شده اید، اولین کاری که انجام می‌دهید این است که با اورژانس تماس بگیرید و تا زمان رسیدن آن، از حرکات اضافه بپرهیزید و سعی کنید بنشینید و استراحت کنید. اگر در منزل قرص آسپرین دارید و در دسترس شما است، یک عدد قرص ۳۰۰ آن را بجوید و در صورت حساسیت به قرص، به هیچ عنوان از آن استفاده نکنید.
